Finasowanie małych przedsiębiorstw

Małe przedsiębiorstwa charakteryzują się pod względem finansowym oparciem działalności o własne kapitały. Najczęściej kapitał własny jest jednak niewystarczający do prowadzenia i rozszerzania działalności. Wówczas firma musi szukać zewnętrznych źródeł kapitału.

Źródła takie można podzielić na cztery zasadnicze grupy:

1. Rynek kapitałowy
2. Dostawcy
3. Komercyjne instytucje finansowe
4. Instytucje powołane do pomocy MSP

Rynek kapitałowy, w ścisłym tego słowa znaczeniu, nie jest dostępny dla małych przedsiębiorstw. Obudowany rygorystycznymi regulacjami informacyjno-ostrożnościowymi, wymaga m. in. systematycznego sporządzania bardzo rozbudowanej i kosztownej dokumentacji, na którą małych firm nie stać.
Pewnym substytutem klasycznego rynku kapitałowego może być pozyskanie dodatkowych kapitałów poprzez znalezienie dodatkowego wspólnika.
W świetle przepisów prawa polskiego oznacza to w większości wypadków powołanie nowego bytu gospodarczego, a więc ponoszenie kosztów i biurokratyczną mitręgę. Ponadto dotychczasowy właściciel pozbywa się w ten sposób suwerennej kontroli nad działalnością przedsiębiorstwa, która to kontrola jest jednym z wyróżników małej firmy.

Kredyt dostawcy (kupiecki) jest często spotykanym rozwiązaniem, jednak jego dostępność uzależniona jest w decydującej mierze od sytuacji na rynku,
na którym przedsiębiorstwo operuje; jeżeli jest to rynek dostawcy, to firma będzie musiała znaleźć fundusze na regulowanie swoich zakupów gotówką, a nawet przedpłaty na poczet dostaw. Uzyskanie kredytu kupieckiego wymaga też posiadania pewnej renomy i solidności handlowej, na którą firma musi najpierw zapracować. Wyliczenia dokonywane przez analityków wykazują ponadto, że często kredyt kupiecki jest droższy od kredytów bankowych, co może być rekompensatę za jego większa dostępność. Odmianą kredytu kupieckiego jest weksel, czyli bezwzględne zobowiązanie do zapłaty oznaczonej kwoty pieniężnej w określonym miejscu i czasie. Instrument ten nie jest jednak rozpowszechniony w polskiej praktyce gospodarczej.

Komercyjne instytucje finansowe są jak na razie, obok kredytu kupieckiego, głównym ?dostawcą? kapitału dla małych przedsiębiorstw. Instrumenty oferowane przez te instytucje to:

1. Kredyt ? podstawowy produkt banków komercyjnych,
2. Faktoring ? oferowany obecnie przez wyspecjalizowane firmy faktoringowe, rzadziej przez banki,
3. Leasing ? bardzo popularny sposób zasilania firm w dobra inwestycyjne ? obecnie skoncentrowany w firmach leasingowych związanych z bankami lub koncernami samochodowymi ? nie pozbawiony pułapek i niebezpieczeństw dla korzystających.

Instytucje powołane do pomocy MSP to w dalszym ciągu nie w pełni docenione i niewykorzystane źródło wspomagania małych przedsiębiorstw. Działają na kilku szczeblach ? ogólnopolskim, regionalnym i lokalnym. Mają też różne cele szczegółowe:

1. Fundusz mikro i podobne fundusze tworzone na szczeblach lokalnych – bezpośrednie finansowanie w formie pożyczek,
2. Fundusze poręczeń kredytowych – pomoc w uzyskiwaniu finansowania w instytucjach finansowych,
3. Fundusze inwestycji kapitałowych – dostarczanie kapitału do szczególnie obiecujących przedsięwzięć jako inwestorzy pasywni.

Każde z wymienionych źródeł ma swoje dobre i złe strony dla korzystających zeń przedsiębiorców. Różnią się one dostępnością środków finansowych, swobodą w ich wykorzystaniu, zakresem kontroli sprawowanej nad przedsiębiorcą przez udzielającego finansowania, okresem finansowania i jego kosztem. Z reguły większa dostępność finansowania wiąże się z wyższymi kosztami; niższe koszty i swoboda w wykorzystaniu środków oznaczają zwykle wyższe bariery na drodze do uzyskania finansowania.

Autor: Marek Stachura AMSPOL
Artykuł został opracowany na podstawie materiałów Top Management Transmission http://www.T-M-T.pl/